Belgische verkiezingen 1921

Wetgevende verkiezingen 1921
Datum	20 november 1921
Land	België
Te verdelen zetels	186 (Kamer) 93+27 (Senaat)
Resultaat
Nieuwe regering	Theunis I
Vorige regering	Carton de Wiart
Opvolging verkiezingen
← 1919     1925 →
Portaal    Politiek België

Bij de Belgische verkiezingen op zondag 20 november 1921 koos men in België een nieuwe Kamer van volksvertegenwoordigers en een nieuwe Senaat.

Door de grondwetswijziging van hetzelfde jaar krijgt de Senaat een meer democratische samenstelling en wordt het algemeen enkelvoudig stemrecht ingevoerd voor mannen vanaf hun eenentwintigste. De vrouwen hebben dan nog enkel stemrecht bij gemeenteraadsverkiezingen.

De verkiezingen van 1921 - en eigenlijk ook al die van 1919 - brengen een politieke aardverschuiving teweeg. Voortaan beschikt geen enkele partij nog over een meerderheid van de parlementszitjes. Dat impliceert dat er coalities tussen verschillende partijen zullen moeten worden gesloten, wat dan weer toegevingen vraagt van zij die mee willen regeren. Onrechtstreeks versterkt dit de politieke partijen, die zelf fractiedwang moeten gaan nastreven.

Kamer

Zetelverdeling Kamer 1921

De 186 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ BWP: 68
■ Liberale Partij: 33
■ Katholieke Unie: 80
■ Oud-strijders: 1
■ Frontpartij: 4

De Katholieke Partij komt als overwinnaar uit de bus. De partij is nochtans volop in transformatie tot de Katholieke Unie, waar de verschillende standen in participeren. In sommige arrondissementen worden alternatieve conservatief-katholieke lijsten ingediend, met name in Antwerpen met Paul Segers, de voorzitter van de Federatie van katholieke kringen. In andere arrondissementen zoals Kortrijk is het de conservatieve vleugel die de "officiële" lijst heeft, terwijl het ACW een alternatieve lijst indient.

In Oost-Vlaanderen wordt het kartel tussen de Frontpartij en de Daensisten, dat twee jaar eerder drie zetels opleverde, niet voortgezet. Beide partijen komen er los van elkaar op en verliezen de drie zetels.

Partij		Kamer van volksvertegenwoordigers
		Stemmen	%	Zetels	Zetels +/-
	Katholieken	783.676	40,57%	80	+7
	BWP	672.478	34,81%	68	-2
	Liberalen	343.959	17,80%	33	-1
	Frontpartij	58.790	3,04%	4	-1
	Oud-strijders	19.401	1,00%	1	-1
	Andere	53.662	2,78%	0	-2
Totaal		1.931.966	100%	186	-

Senaat

De 153 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ BWP: 52
■ Liberale Partij: 28
■ Katholieke Unie: 73

Door de recente grondwetswijziging kan men zich veel gemakkelijker kandidaat stellen voor de Senaat. Er worden dan ook meer lijsten ingediend dan twee jaar eerder, en het resultaat van deze verkiezing benadert dat van de Kamer.

De categorie van de door de provincieraden aangeduide senatoren is vergroot: nu 40 zetels in plaats van 23. Bovendien is er een nieuwe categorie gecreëerd, van 20 gecoöpteerde senatoren.

Partij		Senaat
		Stemmen	%	Zetels
	Katholieken	768.376	41,24%	42
	BWP	661.168	35.48%	33
	Liberalen	362.187	19.44%	18
	Frontpartij	29.726	1,60%	0
	Oud-strijders	14.246	0,76%	0
	Overige	27.629	1,48%	0
Totaal		1.863.332	100%	93

Verkozenen

• Kamer van volksvertegenwoordigers (samenstelling 1921-1925)
• Samenstelling Belgische Senaat 1921-1925

Regeringsvorming

Zie Regeringsformatie België 1921 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na deze verkiezingen is het voorlopig gedaan met regeringen van nationale eenheid, en wordt er een rooms-blauwe regering-Theunis I gevormd.

Bronnen, noten en/of referenties

• BLOM, J.C.H. en LAMBERTS, E. (red.), Geschiedenis van de Nederlanden, Baarn, 2009, 290-291.

---

· ·

Verkiezingen in België (lijst)